เบื้องหลัง “แสตมป์ชุดอนุรักษ์มรดกไทย”‘จิตรกรรมฝาผนังภาคใต้’งานวิจัย “มทร.ธัญบุรี”

ความงดงามด้วยคุณค่าศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นบนตราไปรษณียากรที่ระลึก วันอนุรักษ์มรดกไทย 2562

มีที่มาจากผลงานวิจัยโดยอาจารย์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี (มทร.ธัญบุรี) รศ.ดร.สมพร ธุรี คณบดีคณะศิลปกรรมศาสตร์

รศ.ดร.สมพรว่า บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด ได้ขอความอนุเคราะห์ข้อมูลและภาพเพื่อนำมาเป็นต้นแบบจัดสร้างตราไปรษณียากรที่ระลึกวันอนุรักษ์มรดกไทย 2562 ซึ่งข้อมูลและภาพมาจากที่ได้เรียบเรียงหนังสือ 2 เล่ม

เล่มแรก พุทธศิลป์ในภาคใต้ สมัยรัตนโกสินทร์ (ช่วงรัชกาลที่ 1-6) บริเวณภาคใต้ฝั่งทิศตะวันออกทะเลอ่าวไทย เพื่อวิเคราะห์ตีความงานศิลปะวัฒนธรรมท้องถิ่นที่ปรากฏ นับเป็นหลักฐานสำคัญ มีลักษณะผสมผสานความหลากหลายเชื้อชาติ ศาสนาที่น่าสนใจและเป็นรากเหง้าอัตลักษณ์โดดเด่นไม่เหมือนชนชาติใด โดยเฉพาะมิติการอยู่ร่วมกันในสังคม

เล่มที่สอง จิตรกรรมปริศนาธรรมภาคใต้เชิงสังเคราะห์ จากงานวิจัยสู่การสร้างสรรค์นวัตศิลป์ ให้ความสำคัญกับการวิเคราะห์ตีความภาพปริศนาธรรมในภาคใต้ ที่สะท้อนหลักธรรมคำสอนพุทธศาสนาที่ร่วมสมัย รับรู้และเข้าถึงได้ง่าย

ภาพจากหนังสือที่ได้รับคัดเลือกเป็นต้นแบบตราไปรษณียากร มี 4 ภาพ 1.ภาพเจดีย์จุฬามณี วัดโคกเคียน จ.นราธิวาส แสดงเรื่องราวเจดีย์ที่จุฬามณีคล้ายมัสยิดศาสนาอิสลามผสมกับเจดีย์ศาสนาพุทธ เกิดความเป็นเอกภาพของรูปแบบเทคนิคเชิงช่าง เป็นภาพประกอบที่สำคัญตอนพุทธประวัติ แสดงถึงการอยู่ร่วมกันด้วยความพึ่งพาอาศัย ตามความเชื่อทำความดีก็จะพบกับเทพเทวดาที่นับถือ พบกับดินแดนสวรรค์แห่งความสุขสงบ

2.ภาพประเพณีตักบาตร เพื่ออุทิศบุญกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับ วัดป่าศรี จ.ปัตตานี แสดงถึงหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าและความเชื่อความศรัทธาต่อพุทธศาสนาของชุมชน ในภาพสื่อถึงการเข้าวัด ทำบุญและฟังเทศน์ ขณะเดียวกันยังเป็นการสะสมบุญเพื่ออนาคตชาติ ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิด ไตรภูมิ

3ภาพเหตุการณ์ในเรื่องพระเวสสันดรชาดก วัดคู่เต่า จ.สงขลา ที่มีเทคนิคใช้จุดและเส้นแสดงรายละเอียดตามแบบหนังตะลุง แสดงถึงรูปแบบวัฒนธรรมท้องถิ่นภาคใต้ที่เป็นเอกลักษณ์

4.ภาพพุทธประวัติ ตอนเสด็จลงจากดาวดึงส์ วัดจะทิ้งพระ จ.สงขลา ที่แสดงออกถึงเนื้อหาตามความเชื่อในพุทธศาสนา

รศ.ดร.สมพรกล่าวว่า ภูมิใจและเป็นเกียรติอย่างยิ่ง ที่ผลงานวิจัยได้เป็นต้นแบบจัดสร้างแสตมป์ชุดอนุรักษ์มรดกไทย 2562 ‘จิตรกรรมฝาผนังในภาคใต้’ ถือเป็นของสะสมที่ไม่ควรพลาด

“ช่างในอดีตได้สร้างศิลปะแห่งความหลากหลายในภาคใต้ที่เป็นเอกภาพ ด้วยการให้มีศูนย์รวมทางศาสนา และให้ความสำคัญเท่าเทียมกันโดยมีศาสนาพุทธเป็นหลักแกนกลาง สร้างสรรค์และจัดองค์ประกอบทั้งรูปภาพและเนื้อหาที่สะท้อนถึงการอยู่ร่วมกัน”

ทั้งยังแทรกปริศนาธรรมอันจะเป็นหลักคิดให้เห็นว่า “มนุษย์เราแม้จะมีความแตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติ ศาสนาหรือความเชื่อ แต่สามารถอยู่ร่วมกันและเป็นหนึ่งเดียวกันได้บนพื้นแผ่นดินไทย”

จำหน่ายโดยบริษัท ไปรษณีย์ไทย 1 ชุด ราคา 15 บาท รวม 4 ดวง โดยจะเปิดตัวเป็นทางการในวันอนุรักษ์มรดกไทย 2 เม.ย.นี้

เรื่อง:อลงกรณ์ รัตตะเวทิน มทร.ธัญบุรี