เวลา 07.19 น. วันนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จออก ณ วังสระปทุม ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายสังฆทาน พระสงฆ์ 10 รูป พระราชอุทิศถวายแด่สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช กับสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา ทรงเป็นพระบรมราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรสและพระราชธิดา 8 พระองค์ รวมทั้ง สมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เสด็จสวรรคต ณ พระตำหนักใหญ่ วังสระปทุม เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2498 พระชนมายุ 93 พรรษา 3 เดือน 7 วัน
ทั้งนี้ สมเด็จพระกนิษฐธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งมูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติและน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ รวมทั้ง เพื่อให้การสังคมสงเคราะห์ และดำเนินกิจกรรมสาธารณประโยชน์ พัฒนาประชาชนและประเทศชาติสืบไป โดยตลอดพระชนม์ชีพ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อพัฒนาประเทศและประชาชน ทั้งด้านการสาธารณสุข การศึกษาทั่วไป การศึกษาของสตรี ทรงริเริ่มกิจการทอผ้า การประกันภัยและหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ ซึ่งองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก ประกาศยกย่องให้ทรงเป็น บุคคลสำคัญของโลก ด้านการศึกษาวิทยาศาสตร์สุขภาพและการอนุรักษ์พัฒนาด้านวัฒนธรรมเนื่องในโอกาสวันครบ 150 ปี วันคล้ายวันพระราชสมภพ 10 กันยายน 2555
โอกาสนี้ พระราชทานพระราชวโรกาสให้ คุณหญิงชวลี อมาตยกุล รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นำ เจ้าหน้าที่ผู้มีส่วนร่วมในการจัดหาเงินรายได้จากการจำหน่ายข้าวแช่ และผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ของวังสระปทุม เฝ้าทูลละอองพระบาท ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเงิน สมทบทุนมูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
เวลา 17.33 น. เสด็จพระราชดำเนินไปยังหอนิทรรศการพิพิธภัณฑ์สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า วังสระปทุม ทรงเปิดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ในวาระฉลอง 100 ปี วันประสูติ 6 พฤษภาคม 2566 เรื่อง “เฉลิมศตพรรษ์กัลยาณิวัฒนา” ซึ่งจัดขึ้นเพื่อรำลึกถึงพระกรุณาธิคุณ ที่ทรงปฏิบัติพระกรณียกิจอันเป็นคุณูปการต่อประเทศชาติ ทั้งด้านการศึกษา สาธารณสุข วิทยาศาสตร์ ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม และสาธารณกุศลต่าง ๆ และเนื่องโอกาสที่ที่ประชุมสมัยสามัญ ครั้งที่ 41 ของยูเนสโก มีมติยกย่องให้ทรงเป็นบุคคลสำคัญของโลก ผู้มีผลงานดีเด่นด้านการศึกษา ด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐานและคณิตศาสตร์ และด้านวัฒนธรรม โดยมูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นประธานมูลนิธิฯ พิจารณาเห็นว่า วังสระปทุม เป็นอีกหนึ่งสถานที่ที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงงานอันยังประโยชนแก่ประเทศชาติและราษฎร รวมทั้ง เคยประทับเมื่อครั้งทรงพระเยาว์ จึงได้จัดกิจกรรมพิเศษ ประกอบด้วย นิทรรศการเรื่อง “เฉลิมศตพรรษ์กัลยาณิวัฒนา” ซึ่งจัดแสดงสิ่งของส่วนพระองค์ อาทิ พระอู่, รถเด็ก, รถลากของเล่น ที่ทรงจูงถวายพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ประทับเล่นครั้งทรงพระเยาว์ บริเวณวังสระปทุม, ผ้าปักครอสติชฝีพระหัตถ์ และไปรษณียบัตร
ทั้งนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงจัดตั้งพิพิธภัณฑ์สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า หรือ พระตำหนักใหญ่ วังสระปทุม ที่ประทับของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าขึ้น สนองพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่มีพระราชปรารถว่า วังสระปทุม เป็นสถานที่สำคัญของพระราชวงศ์และชาติ สมควรจัดตั้งให้เป็นแหล่งศึกษาพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ซึ่งทรงเป็นแบบอย่างอันดีงามของการดำเนินชีวิต และการศึกษาด้านประวัติศาสตร์ ศิลปศาสตร์ และวัฒนธรรม โดยจัดแสดงเป็นหอนิทรรศการฯ จัดฉายวีดิทัศน์สารคดีพระราชประวัติ, นิทรรศการการบูรณะซ่อมแชมพระตำหนักใหญ่ และนิทรรศการ “เฉลิมศตพรรษ์กัลยาณิวัฒนา” ส่วนพระตำหนักใหญ่ จัดแสดงเหตุการณ์สำคัญของชาติในช่วงเวลาต่าง ๆ รวมทั้ง สิ่งของ เครื่องเรือน เครื่องใช้ในแต่ละห้อง ที่จัดแสดงตามการสืบค้นจากหลักฐานและภาพถ่ายเก่า
นอกจากนี้ ยังมีร้านจำหน่ายของที่ระลึก ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ภาพวาดฝีพระหัตถ์ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เช่น เสื้อ ถุงผ้า กล่องใส่ของ สมุดบันทึก และอาหารว่าง เช่น ตับบดขาไก่ สาคู และข้าวตังเมี่ยงกระท้อน ผู้สนใจสามารถเข้าชมพิพิธภัณฑ์สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า วังสระปทุม ได้ระหว่างวันที่ 18 ธันวาคม 2566 ถึงวันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2567 ในวันจันทร์ถึงวันเสาร์ ตั้งแต่เวลา 10.00 น. ถึงเวลา 15.00 น. สอบถามเพิ่มเติมที่เบอร์ 02 251 3999 ต่อ 503