มหัศจรรย์”เห็ดทรัฟเฟิล”เมืองไทย

คณะนักวิจัยเห็ดรา นำโดยศ.ดร.สายสมร ลำยอง, ดร.นครินทร์ สุวรรณราช และ ดร.จตุรงค์ คำหล้า จากห้องปฏิบัติการวิจัยด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) ค้นพบ “เห็ดทรัฟเฟิล” ในเมืองไทย

คณะวิจัยของ ศ.ดร.สายสมร ได้ศึกษาวิจัยเห็ดราในภาคเหนือมาเป็นระยะเวลากว่า 18 ปี และได้ค้นพบเห็ดชนิดใหม่ของโลกมาแล้วมากกว่า 60 ชนิด! และสิ่งที่น่าตื่นเต้นที่สุดของการค้นพบ ในครั้งนี้คือ คณะวิจัยได้ค้นพบเห็ดที่เป็นเสมือนทองคำแห่งผืนป่าอย่าง “เห็ดทรัฟเฟิล”

เห็ดทรัฟเฟิล (truffle) เป็นราที่จัดอยู่ในสกุล Tuber (ทู-เบอร์) เป็นเห็ดที่มีความพิเศษและแตกต่างจากเห็ดที่เรารับประทานกันโดยทั่วไปอย่างเห็ดหอม เห็ดฟาง หรือเห็ดออรินจิ โดยเห็ดเหล่านี้จะเจริญอยู่ตามขอนไม้หรือซากใบไม้ต่าง ๆ แต่เห็ดทรัฟเฟิลจะเจริญเติบโตอยู่ใต้ดินและจะอยู่กับรากต้นไม้บางชนิดเท่านั้น หน้าที่ของเห็ดทั้งสองกลุ่มนี้ก็มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง คือเห็ดชนิดอื่นจะทำหน้าที่ย่อยสลายซากแต่เห็ดทรัฟเฟิลกลับทำหน้าที่ดูดซึมสารอาหารในดินให้กับพืชที่มันอาศัยอยู่ด้วย

ลักษณะพิเศษอีกอย่างของเห็ดทรัฟเฟิล คือมีกลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ จนทำให้มันได้ไปประดับตกแต่งอยู่ตามเมนูอาหารระดับมิชลินสตาร์ โดยเห็ดทรัฟเฟิล ที่คณะวิจัยค้นพบ เป็นเห็ดทรัฟเฟิลชนิดใหม่ของโลกเมื่อปี 2557 คือ เห็ดทรัฟเฟิลขาว Tuber thailandicum (ทู-เบอร์ ไทย-แลนด์-ดิ-คัม) ซึ่งต่อมาได้รับชื่อพระราชทานจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ว่า “เห็ดทรัฟเฟิลขาวเทพสุคนธ์”

ต่อมาในปี 2558 คณะผู้วิจัยเดียวกันค้นพบเห็ดทรัฟเฟิล ที่เป็นชนิดใหม่อีกหนึ่งชนิด คือ Tuber lannaense (ทู-เบอร์ ลาน-นา-เอน-เซ่) ซึ่งถือเป็นตัวที่สองของประเทศไทย

และล่าสุดปี 2560 นี้ ก็ค้นพบอีกชนิด แม้จะไม่ใช่เห็ดทรัฟเฟิลชนิดใหม่ของโลก หากแต่เป็นเห็ดทรัฟเฟิลชนิดที่แพงที่สุดในโลก! นั่นคือเห็ดทรัฟเฟิลขาวอิตาเลียน Tuber magnatum (ทู-เบอร์ แม็ก-นา-ตัม) ที่มีราคาสูงถึง 160,000 บาทต่อกิโลกรัม!

ไม่เพียงแต่มูลค่าทางด้านเศรษฐกิจจะทำให้การค้นพบเห็ดทรัฟเฟิลในไทยเป็นเรื่องน่าตื่นเต้น แต่การค้นพบในครั้งนี้เป็นการค้นพบที่ก่อให้เกิดแรงสะท้านไปทั้งวงการวิจัยเห็ดรา เพราะตามทฤษฎีแล้วจะสามารถพบเห็ดทรัฟเฟิลได้ตามประเทศเขตหนาวหรือเขตอบอุ่นเพียงเท่านั้น แต่ในครั้งนี้กลับพบในประเทศไทยที่เป็นเขตร้อนชื้น

การค้นพบในครั้งนี้จึงถือเป็นการหักล้างทฤษฎีความเชื่อที่เคยมีมาทั้งหมดจนถึงขั้นทำให้ต้องปรับปรุงตำราเรียนกันใหม่เลยทีเดียว

อย่างไรก็ตาม คณะวิจัยมีความมุ่งมั่นที่จะศึกษาพัฒนาการทำฟาร์มเพาะพันธุ์เห็ดทรัฟเฟิล เพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับวงการเกษตรกรรมไทย โดยในอนาคตอาชีพนักเพาะพันธุ์เห็ดทรัฟเฟิลหรือเจ้าของฟาร์มเห็ดทรัฟเฟิลอาจกลายเป็นอาชีพใหม่ และประเทศไทยอาจจะกลายเป็นอีกหนึ่งประเทศที่สามารถผลิตเห็ดที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูงที่สุดเข้าสู่ตลาดโลกจนก่อให้เกิดรายได้มหาศาลแก่ประเทศ

———————