ภาวะลองโควิด (Long COVID) อาจเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยโควิด-19 สิ่งสำคัญจะต้องสำรวจอาการของตัวเอง หลังหายป่วย ที่ผ่านมามีการศึกษาวิจัย “ตำรับสมุนไพร” ที่เป็นศาสตร์ดั้งเดิมของไทย โดยโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร พบว่า 5 ตำรับสมุนไพร ช่วยบรรเทาอาการลองโควิด แต่ต้องใช้อย่างพอดี ให้ตรงกับอาการที่เกิดขึ้น เพื่อป้องกันผลข้างเคียงในระยะยาว
ทั่วโลกหาทางเลือกแก้ “ลองโควิด”
อาการหลังติดเชื้อโควิด-19 สายพันธุ์โอไมครอน แม้จะมีอาการน้อยกว่าสายพันธุ์เดลตา แต่อาการลองโควิด (Long COVID) กลับมีความรุนแรงไม่ต่างกัน ดร.ภญ.ผกากรอง ขวัญข้าว หัวหน้าศูนย์หลักฐานเชิงประจักษ์ด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร วิเคราะห์ถึงผลกระทบที่ตามมา มีผลต่อระบบประสาท, ทางเดินหายใจ, ระบบทางเดินอาหาร และระบบหลอดเลือด
จากการสำรวจของกรมการแพทย์ พบผู้ป่วยมีอาการ 1.เหนื่อยง่าย 2.อ่อนเพลีย 3.ปวดเมื่อย 4.ไอเรื้อรัง 5.การได้กลิ่น และรับรสผิดปกติ 6.เหมือนมีไข้ตลอดเวลา 7.นอนไม่หลับ 8.มีภาวะวิตกกังวลสูง 9.ท้องเสีย และท้องอืด
“ตอนนี้มีการศึกษา การใช้สมุนไพรมาช่วยบรรเทาอาการลองโควิด ในประเทศอังกฤษ และร่วมกับศูนย์วิจัยในประเทศอินเดีย ส่วนจีนมีการค้นคว้าสมุนไพร, การฝังเข็ม, ออกกำลังกายแบบชี่กง หลายประเทศเริ่มหาตัวช่วยเกี่ยวกับยาสมุนไพร ที่เป็นพื้นฐานความรู้ดั้งเดิมภายในประเทศมาปรับใช้ท่ามกลางวิกฤติ โควิด”
ในทางการแพทย์แผนปัจจุบัน มีข้อมูลจาก สำนักงานบริการสุขภาพแห่งชาติของอังกฤษ ระบุว่า ลองโควิด เป็นอาการเรื้อรังที่เกิดขึ้นต่อเนื่องยาวนานกว่า 12 สัปดาห์ พบในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง และพบได้ 30-50% ของผู้ป่วยโควิด ที่หายแล้ว ประมาณ 5 สัปดาห์ หากไม่มีการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว หรือคนที่มีโรคประจำตัว อาจกระตุ้นให้มีอาการร้ายแรงถึงได้
“ตำรับยาไทย” บรรเทาตามอาการ
มองกลับมาที่ไทย ตำรับยาสมุนไพร เป็นรากฐานสำคัญมาตั้งแต่อดีต และมีการศึกษาค้นคว้าร่วมกับแพทย์แผนปัจจุบัน ดร.ภญ.ผกากรอง ได้แนะนำสมุนไพรไทย ที่ช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูจากภาวะลองโควิด (Long COVID) ได้แก่ 1.ยาหอมนวโกฐ ตามตำราโบราณบันทึกไว้ว่า ช่วยแก้ลมปลายไข้ มีอาการอ่อนเพลีย คลื่นเหียน วิงเวียน เบื่ออาหาร ท้องอืด หลังหายป่วยจากโควิด การนำยามาใช้ควรเป็นยาผง ที่ออกฤทธิ์ได้ดีกว่าแบบอื่น
2.ยาประสะจันทน์แดง ใช้กับผู้ป่วยที่มีไข้ต่ำ โดยเฉพาะคนไข้ที่มีภาวะหิวน้ำบ่อย ยานี้สามารถช่วยให้ฟื้นตัวได้ดีขึ้น
3.ยาธาตุบรรจบ บรรเทาอาการลองโควิด ในผู้ป่วยที่ยังมีอาการท้องเสียสลับกับท้องผูก หรือผู้ป่วยที่หายแล้ว แต่ยังมีอาการท้องเสียตามมา ยานี้จะช่วยฟื้นฟูธาตุ ให้คนไข้กลับมามีระบบขับถ่ายที่เป็นปกติ
4. ยาปราบชมพูทวีป ใช้ในคนไข้ที่มีภาวะทางเดินหายใจ ไอเรื้อรัง หายใจไม่อิ่ม ถ้าให้ดีควรออกกำลังกายร่วมกับท่าฤาษีดัดตน ช่วยให้การหายใจกลับมาเป็นปกติเร็วขึ้น ยาตำรับนี้ มีการทดลองใช้ในคนไข้ที่มีอาการปอดอุดกั้นเรื้อรัง พบว่า ได้ผลดี
5.ยาหอมเทพจิตร ช่วยบรรเทาในคนไข้ที่มีความเครียด วิตกกังวล นอนไม่หลับ ถ้ามีไข้ร่วมกับการนอนไม่หลับขั้นรุนแรง ต้องใช้ยาตำรับกัญชา เช่น ยาน้ำมันกัญชาทั้ง 5 ใช้หยอดใต้ลิ้น ซึ่งที่ผ่านมามีการรวบรวมข้อมูลคนไข้พบว่า ให้ผลออกฤทธิ์ได้ดี แต่ถ้ามีภาวะนอนไม่หลับร่วมกับอาการเบื่ออาหาร จะต้องใช้สมุนไพรตำรับศุขไสยาศน์
การใช้ตำรับยาสมุนไพรเพื่อบรรเทาอาการลองโควิด สิ่งสำคัญต้องใช้ตามอาการอย่างเหมาะสม ไม่ควรทานหลายตำรับพร้อมกัน เพราะอาจส่งผลกระทบต่อร่างกาย และหากทานไปแล้วมีผลข้างเคียง ควรหยุดทันที หรือไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาอย่างเหมาะสม
ผู้เขียน : ศราวุธ ดีหมื่นไวย์